zuurstof
Alle zuurstof en zuurstofflessen voor het NL Record 2014
worden geleverd door de firma Westfalen.
29 juli 2014
Zuurstof gebruik tijdens NLD Record FS Springen
Het record weekend komt steeds dichterbij. Ook het laatste training weekend komt steeds dichterbij. Beide weekenden gaan we naar 18,000 ft en dit betekent dat we zuurstof gaan gebruiken. Dit is iets waar we allemaal iedere dag mee bezig zijn; zuurstof gebruiken. Maar nu gaan we extra zuurstof gebruiken om het gebrek aan zuurstof op deze hoogtes te compenseren. Voor iedereen (op een paar uitzonderingen na) is dit NIET iets waar we iedere dag mee bezig zijn. Voor velen is dit zelfs de eerste keer!!
Dus zal ik hier wat zaken gaan beschrijven die jullie zal helpen om ook op deze hoogtes optimaal te presteren. Want die optimale prestatie is nodig om een record te bouwen en de zuurstof van de firma Westfalen gaat dit mogelijk maken door ons de zuurstof te leveren.
Het is een gegeven dat wij mensen het beste functioneren op hoogtes die onder 10,000 ft liggen. Boven deze hoogte gebeuren er zaken met ons lichaam die ons functioneren negatief beïnvloeden.
Als de hoogte toeneemt neemt de partiële zuurstofdruk af. Dit zorgt ervoor dat ons bloed minder zuurstof transporteert. Ook op de hoogtes waar wij zonder additionele zuurstof springen (15,000 ft en lager) merkt ons lichaam deze verminderde hoeveelheid zuurstof op. De reden waarom wij hier zelf weinig tot niets bewust van merken is omdat we maar kort op deze hoogtes verblijven. Dit heeft te maken met wat we in de luchtvaart “times of useful consciousness” noemen (tijd dat je nog nuttig na kan denken en handelen), maar hierover later meer.
Het gebrek aan zuurstof in het bloed waarover we het hier hebben heet Hypoxia. Hypoxia heeft effect op iedere cel in ons lichaam, maar vooral op onze hersenen en zenuwgestel.
Er zijn vier soorten Hypoxia;
Hypoxic Hypoxia: dit ontstaat door een verminderde hoeveelheid zuurstof in de lucht die we ademen doordat we boven de 10,000 ft verblijven.
Stagnant Hypoxia: een tekort aan zuurstof in de hersenen door bijvoorbeeld g-krachten of zelfs te snel opstaan nadat je heel lang stil gezeten hebt (het zien van ‘sterretjes’ bijv).
Hypemic Hypoxia: ontstaat doordat het bloed verminderde capaciteit heeft om zuurstof te vervoeren. Dit komt door het roken van sigaretten en het gebruik van sommige medicijnen.
Histotoxic Hypoxia: dit is wanneer cellen in het lichaam problemen hebben met het opnemen van zuurstof. Dit wordt veroorzaakt door alcohol en medicijnen gebruik.
Hoe merk je dat je Hypoxic raakt? Kenmerken zijn waarneembaar voor anderen en kunnen onder andere bestaan uit;
Individuele symptomen zijn voor iedereen verschillend maar veranderen nooit tijdens je leven. Het is belangrijk om te weten dat Hypoxia verraderlijk is en geen pijn of echt heel onprettige gevoelens veroorzaakt. Hieronder staan een paar van de mogelijke symptomen;
De meesten van ons hebben maar één of maximaal twee van bovengenoemde symptomen.
Hoe kwetsbaar we zijn voor Hypoxia verandert van dag tot dag en hangt af van veel factoren waaronder fysieke gesteldheid en stress. Als we focused zijn op andere taken is het erg eenvoudig de signalen van Hypoxia niet op te merken.
Al met al zijn de symptomen niet heel erg duidelijk. Dat gecombineerd met een gevoel van euforie en baldadigheid, maakt van Hypoxia een ‘silent killer’… Dat laatste (‘killer’) zal voor ons niet zo’n probleem zijn, maar als één van ons Hypoxic raakt zal dit wel het einde betekenen van die specifieke record poging.
Ik zal nu wat zaken beschrijven die van invloed zijn op hoe snel we Hypoxic raken en hoe erg de effecten zullen/kunnen zijn;
hoe hoger we gaan des te sneller en groter zijn de effecten. Deze schaal is niet lineair maar exponentieel. De effecten van een klim van 15,000 naar 18,000 ft zijn vele malen groter en manifesteren zich sneller dan die van 12,000 naar 15,000 ft. Ook iets wat belangrijk voor ons is. Zeker omdat we misschien ook wel van 20,000 ft zullen springen.
Als we snel klimmen, zal Hypoxia ook sneller toeslaan. Dit is iets waar wij met onze vliegtuigen dus zeker mee te maken krijgen omdat ze redelijk snel klimmen. Een voordeel is dat we minder lang boven de 10,000 ft blijven.
Tijd gespendeerd op hoogte. De effecten van Hypoxia zijn cumulatief. Dit betekent dat hoe vaker je jezelf blootstelt aan hoogtes zonder zuurstof hoe groter de kans is dat je uiteindelijk toch Hypoxic raakt. Dus de kans op Hypoxia is voor ons groter tijdens de laatste sprong van de dag.
Hoge en lage gevoelstemperaturen verhogen de kans op Hypoxia. Zorg ervoor dat je comfortabel gekleed bent.
Lichamelijk arbeid zorgt ervoor dat het lichaam (spieren EN longen) meer zuurstof gaat gebruiken. Het is dus erg belangrijk dat je je boven de 12,000 ft lichamelijk en mentaal rustig blijft om zo de zuurstof die je krijgt maximaal te benutten.
Fitte personen hebben minder snel last van Hypoxia. Dit komt mede door het feit dat ze minder zuurstof gebruiken in rust. Zorg dus dat je goed uitgerust bent.
Het roken van sigaretten heeft een groot effect. Dit komt doordat CO zich bindt aan de hemoglobine in het bloed. Waar CO zit, kan geen zuurstof zitten. Hierdoor krijgt het lichaam minder zuurstof toegediend in een toch al zuurstof arme omgeving. Als je voor een sprong drie sigaretten rookt ‘plaats’ je jezelf al op een hoogte van 8,000 ft. Je geeft jezelf dus geen voorsprong door te roken. Rook dus zo weinig mogelijk tijdens de vier dagen van de record poging.
Als je nerveus, bang of bezorgt bent kan Hypoxia ook sneller toeslaan. En ik weet zeker dat we dit allemaal zullen voelen tijdens de klim. De één wat meer dan de ander, maar spanning voelen we allemaal. Tijdens momenten van spanning is de behoefte van het lichaam naar zuurstof een stuk groter dan normaal. Probeer je dus ook zoveel mogelijk te ontspannen tijdens de klim.
Herstellen van Hypoxia gaat snel. Een paar seconden aan zuurstof heft de initiële problemen op en ongeveer 40 seconden aan zuurstof is genoeg om volledig herstel te bewerkstelligen. Wel kan hoofdpijn en algehele vermoeidheid een stuk langer merkbaar zijn. Dus als je even je slangetje verliest (evt. een beetje Hypoxic raakt) en daarna weer terug krijgt is er niets aan de hand. Je herstelt dus snel!!
Op hoogtes boven de 10,000 ft hebben we altijd een periode waar we nog minder last hebben van het zuurstof tekort wat er heerst. Die periode wordt korter naarmate de hoogte toeneemt. Dit heet “time of useful consciousness”. Op onderstaande tabel kan je zien hoe lang een gemiddeld persoon kan functioneren zonder zuurstof op verschillende hoogtes. Je zie dat zonder zuurstof (als je slangetje bijvoorbeeld ongemerkt uit je helm glijdt) op 20,000 ft je net iets meer dan 10 minuten hebt voordat je Hypoxia effect op je heeft. Maar dit gaat uit van een gemiddeld persoon in rust!!! Als je een beetje gespannen bent, je je niet zo goed voelt, een paar biertjes gedronken hebt de avond ervoor, een sigaretje gerookt hebt voor de sprong, het de vierde sprong van de dag is, je het warm hebt dan is deze tijd al ineens teruggebracht tot een paar minuten.
Kleine anekdote: in 2004 was ik veelvuldig werkzaam op grote hoogtes (zelfs boven 50,000 ft) en in prima conditie. Ik was toen verantwoordelijk voor het spotten van de C-130 tijdens onze FS record poging boven Leeuwarden. We vlogen ‘maar’ op 15,000 ft maar het heen en weer lopen (fysieke inspanning) op de ramp waar het ietwat koud is (zeker als je wat zweet), de spanning van de sprong en het spotten van zo’n grote kist (wetend dat de 82 springers van die spot afhankelijk zijn) zorgden ervoor dat ik binnen 10 minuten Hypoxic begon te raken. Gelukkig ken ik mijn symptomen goed door de trainingen die bij de Luchtmacht verplicht zijn (iedere 5 jaar zit ik minimaal één maal in de hoogtekamer om mijn Hypoxia verschijnselen te checken) en was er extra zuurstof aanwezig op de ramp van de Hercules. Maar je ziet dat het dus heel snel kan gaan, zelfs op deze lage hoogtes waar we allemaal zo vaak zijn. Al met al een stuk sneller dan wat er in de tabel beschreven staat.
Ik zal nu kort aangeven hoe wij ervoor kunnen zorgen dat Hypoxia op ons geen vat gaat krijgen tijdens de recordsprongen (of in ieder geval de kans erop zo klein mogelijk maakt);
Mocht je nog meer vragen hebben kan je mij altijd aanschieten!
Joost Luysterburg
Zuurstof gebruik tijdens NLD Record FS Springen
Het record weekend komt steeds dichterbij. Ook het laatste training weekend komt steeds dichterbij. Beide weekenden gaan we naar 18,000 ft en dit betekent dat we zuurstof gaan gebruiken. Dit is iets waar we allemaal iedere dag mee bezig zijn; zuurstof gebruiken. Maar nu gaan we extra zuurstof gebruiken om het gebrek aan zuurstof op deze hoogtes te compenseren. Voor iedereen (op een paar uitzonderingen na) is dit NIET iets waar we iedere dag mee bezig zijn. Voor velen is dit zelfs de eerste keer!!
Dus zal ik hier wat zaken gaan beschrijven die jullie zal helpen om ook op deze hoogtes optimaal te presteren. Want die optimale prestatie is nodig om een record te bouwen en de zuurstof van de firma Westfalen gaat dit mogelijk maken door ons de zuurstof te leveren.
Het is een gegeven dat wij mensen het beste functioneren op hoogtes die onder 10,000 ft liggen. Boven deze hoogte gebeuren er zaken met ons lichaam die ons functioneren negatief beïnvloeden.
Als de hoogte toeneemt neemt de partiële zuurstofdruk af. Dit zorgt ervoor dat ons bloed minder zuurstof transporteert. Ook op de hoogtes waar wij zonder additionele zuurstof springen (15,000 ft en lager) merkt ons lichaam deze verminderde hoeveelheid zuurstof op. De reden waarom wij hier zelf weinig tot niets bewust van merken is omdat we maar kort op deze hoogtes verblijven. Dit heeft te maken met wat we in de luchtvaart “times of useful consciousness” noemen (tijd dat je nog nuttig na kan denken en handelen), maar hierover later meer.
Het gebrek aan zuurstof in het bloed waarover we het hier hebben heet Hypoxia. Hypoxia heeft effect op iedere cel in ons lichaam, maar vooral op onze hersenen en zenuwgestel.
Er zijn vier soorten Hypoxia;
Hypoxic Hypoxia: dit ontstaat door een verminderde hoeveelheid zuurstof in de lucht die we ademen doordat we boven de 10,000 ft verblijven.
Stagnant Hypoxia: een tekort aan zuurstof in de hersenen door bijvoorbeeld g-krachten of zelfs te snel opstaan nadat je heel lang stil gezeten hebt (het zien van ‘sterretjes’ bijv).
Hypemic Hypoxia: ontstaat doordat het bloed verminderde capaciteit heeft om zuurstof te vervoeren. Dit komt door het roken van sigaretten en het gebruik van sommige medicijnen.
Histotoxic Hypoxia: dit is wanneer cellen in het lichaam problemen hebben met het opnemen van zuurstof. Dit wordt veroorzaakt door alcohol en medicijnen gebruik.
Hoe merk je dat je Hypoxic raakt? Kenmerken zijn waarneembaar voor anderen en kunnen onder andere bestaan uit;
- zogenaamde ‘luchthonger’ of kortademigheid,
- veelvuldig gapen,
- het blauw of grauw worden van de huidskleur (ook zichtbaar rond je nagelbed),
- langzame reactiesnelheid,
- slecht beoordelingsvermogen,
- euforie,
- baldadigheid,
- verwardheid,
- het niet uit kunnen voeren van aangeleerde ‘skills’,
- een veranderde manier van waarnemen,
- sneller ademhalen,
- dieper ademhalen.
Individuele symptomen zijn voor iedereen verschillend maar veranderen nooit tijdens je leven. Het is belangrijk om te weten dat Hypoxia verraderlijk is en geen pijn of echt heel onprettige gevoelens veroorzaakt. Hieronder staan een paar van de mogelijke symptomen;
- vermoeidheid,
- hoofdpijn,
- misselijkheid,
- duizeligheid,
- hot & cold flashes,
- tintelingen in vingers/handen/armen of tenen/voeten/benen,
- zicht problemen (tunnel visie/onderscheid van kleuren/wazig zicht).
De meesten van ons hebben maar één of maximaal twee van bovengenoemde symptomen.
Hoe kwetsbaar we zijn voor Hypoxia verandert van dag tot dag en hangt af van veel factoren waaronder fysieke gesteldheid en stress. Als we focused zijn op andere taken is het erg eenvoudig de signalen van Hypoxia niet op te merken.
Al met al zijn de symptomen niet heel erg duidelijk. Dat gecombineerd met een gevoel van euforie en baldadigheid, maakt van Hypoxia een ‘silent killer’… Dat laatste (‘killer’) zal voor ons niet zo’n probleem zijn, maar als één van ons Hypoxic raakt zal dit wel het einde betekenen van die specifieke record poging.
Ik zal nu wat zaken beschrijven die van invloed zijn op hoe snel we Hypoxic raken en hoe erg de effecten zullen/kunnen zijn;
hoe hoger we gaan des te sneller en groter zijn de effecten. Deze schaal is niet lineair maar exponentieel. De effecten van een klim van 15,000 naar 18,000 ft zijn vele malen groter en manifesteren zich sneller dan die van 12,000 naar 15,000 ft. Ook iets wat belangrijk voor ons is. Zeker omdat we misschien ook wel van 20,000 ft zullen springen.
Als we snel klimmen, zal Hypoxia ook sneller toeslaan. Dit is iets waar wij met onze vliegtuigen dus zeker mee te maken krijgen omdat ze redelijk snel klimmen. Een voordeel is dat we minder lang boven de 10,000 ft blijven.
Tijd gespendeerd op hoogte. De effecten van Hypoxia zijn cumulatief. Dit betekent dat hoe vaker je jezelf blootstelt aan hoogtes zonder zuurstof hoe groter de kans is dat je uiteindelijk toch Hypoxic raakt. Dus de kans op Hypoxia is voor ons groter tijdens de laatste sprong van de dag.
Hoge en lage gevoelstemperaturen verhogen de kans op Hypoxia. Zorg ervoor dat je comfortabel gekleed bent.
Lichamelijk arbeid zorgt ervoor dat het lichaam (spieren EN longen) meer zuurstof gaat gebruiken. Het is dus erg belangrijk dat je je boven de 12,000 ft lichamelijk en mentaal rustig blijft om zo de zuurstof die je krijgt maximaal te benutten.
Fitte personen hebben minder snel last van Hypoxia. Dit komt mede door het feit dat ze minder zuurstof gebruiken in rust. Zorg dus dat je goed uitgerust bent.
Het roken van sigaretten heeft een groot effect. Dit komt doordat CO zich bindt aan de hemoglobine in het bloed. Waar CO zit, kan geen zuurstof zitten. Hierdoor krijgt het lichaam minder zuurstof toegediend in een toch al zuurstof arme omgeving. Als je voor een sprong drie sigaretten rookt ‘plaats’ je jezelf al op een hoogte van 8,000 ft. Je geeft jezelf dus geen voorsprong door te roken. Rook dus zo weinig mogelijk tijdens de vier dagen van de record poging.
Als je nerveus, bang of bezorgt bent kan Hypoxia ook sneller toeslaan. En ik weet zeker dat we dit allemaal zullen voelen tijdens de klim. De één wat meer dan de ander, maar spanning voelen we allemaal. Tijdens momenten van spanning is de behoefte van het lichaam naar zuurstof een stuk groter dan normaal. Probeer je dus ook zoveel mogelijk te ontspannen tijdens de klim.
Herstellen van Hypoxia gaat snel. Een paar seconden aan zuurstof heft de initiële problemen op en ongeveer 40 seconden aan zuurstof is genoeg om volledig herstel te bewerkstelligen. Wel kan hoofdpijn en algehele vermoeidheid een stuk langer merkbaar zijn. Dus als je even je slangetje verliest (evt. een beetje Hypoxic raakt) en daarna weer terug krijgt is er niets aan de hand. Je herstelt dus snel!!
Op hoogtes boven de 10,000 ft hebben we altijd een periode waar we nog minder last hebben van het zuurstof tekort wat er heerst. Die periode wordt korter naarmate de hoogte toeneemt. Dit heet “time of useful consciousness”. Op onderstaande tabel kan je zien hoe lang een gemiddeld persoon kan functioneren zonder zuurstof op verschillende hoogtes. Je zie dat zonder zuurstof (als je slangetje bijvoorbeeld ongemerkt uit je helm glijdt) op 20,000 ft je net iets meer dan 10 minuten hebt voordat je Hypoxia effect op je heeft. Maar dit gaat uit van een gemiddeld persoon in rust!!! Als je een beetje gespannen bent, je je niet zo goed voelt, een paar biertjes gedronken hebt de avond ervoor, een sigaretje gerookt hebt voor de sprong, het de vierde sprong van de dag is, je het warm hebt dan is deze tijd al ineens teruggebracht tot een paar minuten.
Kleine anekdote: in 2004 was ik veelvuldig werkzaam op grote hoogtes (zelfs boven 50,000 ft) en in prima conditie. Ik was toen verantwoordelijk voor het spotten van de C-130 tijdens onze FS record poging boven Leeuwarden. We vlogen ‘maar’ op 15,000 ft maar het heen en weer lopen (fysieke inspanning) op de ramp waar het ietwat koud is (zeker als je wat zweet), de spanning van de sprong en het spotten van zo’n grote kist (wetend dat de 82 springers van die spot afhankelijk zijn) zorgden ervoor dat ik binnen 10 minuten Hypoxic begon te raken. Gelukkig ken ik mijn symptomen goed door de trainingen die bij de Luchtmacht verplicht zijn (iedere 5 jaar zit ik minimaal één maal in de hoogtekamer om mijn Hypoxia verschijnselen te checken) en was er extra zuurstof aanwezig op de ramp van de Hercules. Maar je ziet dat het dus heel snel kan gaan, zelfs op deze lage hoogtes waar we allemaal zo vaak zijn. Al met al een stuk sneller dan wat er in de tabel beschreven staat.
Ik zal nu kort aangeven hoe wij ervoor kunnen zorgen dat Hypoxia op ons geen vat gaat krijgen tijdens de recordsprongen (of in ieder geval de kans erop zo klein mogelijk maakt);
- ben uitgerust (zorg dat je genoeg slaap krijgt),
- eet en drink gezond en genoeg tijdens de dagen,
- probeer zo weinig mogelijk alcohol te nuttigen in de avonden,
- probeer zo weinig mogelijk te roken tijdens deze dagen,
- zorg dat je comfortabel zit tijdens de klim,
- blijf rustig zitten tijdens de klim en probeer ook mentaal tot rust te komen,
- bemoei je niet met anderen zonder goede reden,
- doe je visor naar beneden zodat je helm zich vult met de zuurstof die je niet direct uit het slangetje inademt. Op deze manier heb je zelfs extra zuurstof tijdens de eerst 20 seconden van je sprong. Daarna ben je ook weer laag genoeg waar het zuurstof gehalte toeneemt.
Mocht je nog meer vragen hebben kan je mij altijd aanschieten!
Joost Luysterburg
16 juni 2014
Vanmiddag hebben we samen met de Technisch Manager van Westfalen Gassen uit Deventer de mogelijkheden voor de zuurstofvoorziening in de vliegtuigen bekeken. We gaan 50 ltr flessen gebruiken die plat op de vloer komen te liggen met hier overheen een afdekking zodat we toch redelijk kunnen zitten.
Doordat we deze standaard flessen kunnen toepassen gaat Westfalen Gassen ons evenement ondersteunen door de zuurstofvoorziening te regelen. Zowel de benodigde kennis, apparatuur en zuurstof. Uiteraard zijn we hier heel blij mee.
Vanmiddag hebben we samen met de Technisch Manager van Westfalen Gassen uit Deventer de mogelijkheden voor de zuurstofvoorziening in de vliegtuigen bekeken. We gaan 50 ltr flessen gebruiken die plat op de vloer komen te liggen met hier overheen een afdekking zodat we toch redelijk kunnen zitten.
Doordat we deze standaard flessen kunnen toepassen gaat Westfalen Gassen ons evenement ondersteunen door de zuurstofvoorziening te regelen. Zowel de benodigde kennis, apparatuur en zuurstof. Uiteraard zijn we hier heel blij mee.